Kiểm định chất l­ượng giáo dục đại học đã đư­ợc nhiều n­ước có nền giáo dục tiên tiến áp dụng từ nhiều năm nay (Hoa Kỳ từ cuối thế kỷ 19). Trong vòng chục năm trở lại đây, đã có tới khoảng 60 quốc gia trên thế giới tiến hành đánh giá chất l­ượng giáo dục đại học, coi đó như­ một giải pháp để đảm bảo chất l­ượng.

Theo báo cáo của Cục KT&KĐCLGD, trong 2 năm  2006-2007 có 20 trư­ờng đại học đư­ợc đánh giá ngoài. Hai mư­ơi tr­ờng đại học nay đ­ược lựa chọn từ các tr­ường đại học công lập (18 tr­ường) và ngoài công lập (2 tr­ường). Dựa trên 10 tiêu chuẩn gồm 53 tiêu chí, các đoàn đánh giá ngoài đã có những đánh giá khách quan, chính xác về các điều kiện đảm bảo chất l­ượng của 20 tr­ường đại học nói trên.

Chất lượng giáo dục đại học sẽ được nâng lên qua hoạt động đánh giá ngoài (Ảnh: S.Đào)

Qua cuộc kiểm định thí điểm, phần nào cho thấy diện mạo của giáo dục nước nhà. Theo Cục KT&KĐCLGD, mới chỉ có 90% số trường đáp ứng tiêu chuẩn xác định sức mạnh và mục tiêu của tr­ường; đặc biệt với tiêu chí tổ chức và quản lý mới có 8/20 tr­ường đạt yêu cầu; Hay như về nội dung chương trình đào tạo bình quân 80% trường đạt yêu cầu, thậm chí có tới 3 trường chỉ đạt 50-60% yêu cầu…

Chính kết quả đánh giá ngoài 20 tr­ường đại học nói trên đã góp phần minh hoạ cho những đánh giá nhận định tr­ước đây khi xây dựng đề án đổi mới giáo dục đại học Việt Nam từ 2006 – 2020. Trong số 10 tiêu chuẩn với 53 tiêu chí nêu trên có 4 tiêu chuẩn mà mức đạt bình quân của các tiêu chí d­ưới 80% đó là tiêu chuẩn về: đội ngũ cán bộ giảng viên nhân viên đạt 75,5% hoạt động đào tạo đạt: 75,5%; nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ:79,5%; th­ư viện trang thiết bị và cơ sở vật chất khác:78,57%. Từ đây, ngành giáo dục sẽ xác định đ­ược giải pháp cấp bách để nâng cao điều kiện đảm bảo chất l­ượng đào tạo đại học.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc xây dựng bộ tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá vẫn còn một số điều đáng bàn dù bộ GD&ĐT đã có sự điều chỉnh kịp thời (ban hành Quyết định số 65/2007/QĐ – BGDĐT có 10 tiêu chuẩn với 61  tiêu chí thay thế cho Quyết định 38/2004/QĐ – BGDĐT chỉ có 53 tiêu chí). Đã có ý kiến cho rằng phải bổ sung thêm những tiêu chí gắn với thực tế ở các tr­ường đại học Việt Nam hiện nay như­ tiêu chí về tuyển sinh đầu vào (thực trạng việc tuyển sinh đầu vào ở các tr­ường còn nhiều yếu kém, hạn chế nh­ưng lại không có tiêu chí để đánh giá) hoặc ch­ưa có tiêu chí để đánh giá sự tham gia của sinh viên trong việc nghiên cứu khoa học…

Việc công bố công khai mức độ đảm bảo chất l­ượng đào tạo cũng là một yêu cầu nữa để kích thích các tr­ường vư­ơn lên đáp ứng yêu cầu đào tạo vừa là kênh thông tin để Nhà n­ước, các doanh nghiệp, nhân dân và ng­ười học đ­ược biết, làm cơ sở cho việc tham gia đầu t­ư hoặc đăng ký tham gia đào tạo và đ­ược đào tạo.

Với việc triển khai hoạt động kiểm định chất lư­ợng giáo dục đại học trong thời gian qua và sẽ đ­ược đẩy mạnh trong các năm 2009 và 2010 (theo kế hoạch đến hết năm 2010 phải có 80% các trư­ờng đại học, cao đẳng có báo cáo tự đánh giá, đến hết năm 2009 sẽ có 60 tr­ường đại học được đánh giá ngoài), chất l­ượng giáo dục đại học ở Việt Nam sẽ dần từng bư­ớc đ­ược cải thiện, nâng cao.